Visueel Verzet

Visueel Verzet is een publicatie uit 2007, waarin je aan de hand van relevante communicatietheorieën en veel praktijkvoorbeelden de werking en mogelijkheden van de grafische ontwerppraktijk als verzets- en aktievorm kunt zien. De tekst is oorspronkelijk verwerkt in 104 posters, wildgeplakt, gefotografeerd en in een boek samenbracht. Hieronder vind je vrijwel de volledige tekst – enkele te verouderde stukken heb ik weggelaten.

In deze tekst heb ik voor mijzelf helder proberen te krijgen hoe grafisch ontwerp als actiemiddel kan worden ingezet. Daarvoor beschrijf ik de geschiedenis van modern grafisch activisme (hoofdstuk 1) en analyseer ik de werking van actief geëngageerd ontwerp aan de hand van een eenvoudig communicatiemodel (hoofdstuk 2). De rol van de geëngageerde zender en de actieve ontvanger worden besproken, evenals de wijze waarop de verstuurde boodschap kan worden vormgegeven, namelijk door vervreemding en door overidentificatie. In hoofdstuk 3 ga ik in op het fenomeen communicatiekanalen en in hoofdstuk 4 komen enkele voorbeelden van activistische ontwerppraktijken aan bod.

In principe heeft de grafisch ontwerper de vaardigheden om bij te dragen aan geslaagde acties. Daarbij is echter wel een goede kennis van de werking van communicatieprocessen en de mogelijkheden die er zijn in te spelen op deze werking van belang. Met deze tekst hoop ik bij te dragen aan de verspreiding van deze kennis en het ontwerpers gemakkelijker te maken hun ontwerp in te zetten als actiemiddel.